Het laatste land waar de mensen Frans spreken, is België. In Wallonië, in het zuiden. En wie kan ons daar beter iets over vertellen, dan een echte Waalse. Laurence Blairon is vandaag mijn gastblogger.
Als Nederlanders het wagen om in België zaken te doen, dan is het vaak alleen in Vlaanderen. Lekker makkelijk, denken ze dan. Zelfde taal, soort volk (of bijna). Pas later ontdekken ze dat deze verwachting niet helemaal opgaat. De Vlaming is geen Nederlander. Maar dit terzijde. Waar ik vandaan kom is nog véél exotischer: het heet Wallonië.
In Wallonië wordt zoals bekend Frans gesproken. En het Waals dan? Deze Romaanse taal bestaat ook en kent vele plaatselijke varianten, maar wordt alleen nog gebruikt door een handvol ouderen en een enkele nostalgicus.
Frans dus. Hetzelfde Frans als in Frankrijk? Ja, grotendeels, want Walen kijken vaker naar de Franse dan naar de Belgische TV. Geen wonder: het aanbod aan zenders is 10 maal groter!
Het enige waar je rekening mee moet houden, is dat Walen hun Frans keuriger uitspreken in het openbaar dan thuis (waar het regionaal accent het overneemt van de 8 uurjournaal stijl) en dat er af en toe een belgicisme de kop opsteekt.
Belgicismes zijn woorden of zinsconstructies die typisch Belgisch zijn. Het zijn taalcreaties die ontstaan zijn door de “interne” lexicale ontwikkeling van het Frans in België of door “externe factoren”, o.a. het schuren van het Belgisch Frans tegen het Waals of het Vlaams.
Enkele voorbeelden van belgicismes zijn “couque” (oorspronkelijk koek, nu sandwich), “crolle” (krul) en “kermesse” (kermis). Fransen geven hiervoor respectievelijk de voorkeur aan de woorden “petit pain”, “boucle” en “foire”.
Verder gebruiken Walen (net als Zwitsers) de woorden “septante” en “nonante” voor de getallen 70 en 90, waar Fransen “soixante-dix” en “quatre-vingt-dix” zeggen. Grappig genoeg kan het ook gebeuren dat Walen en Fransen dezelfde woorden aanwenden om verschillende objecten te duiden. Zo is een “serviette” in Wallonië een servet en in Frankrijk een handdoek. Nogal een verschil!
Nog een laatste leuk weetje: Walen verwarren regelmatig de werkwoorden “savoir” (weten) en “pouvoir” (kunnen). Bijvoorbeeld in een zin als “Je ne sais pas le faire” (letterlijk: ik weet het niet te doen, in plaats van “je ne peux pas le faire” – ik kan het niet doen). Dit maakt het makkelijk voor Fransen om Walen in een groep te spotten. Veel meer dan het zwaar Brussels accent waarmee Franse cabaretiers op lompe wijze hun noordelijke buren pogen te bespotten…
Over Laurence
Laurence Blairon is eigenaresse van communicatieadviesbureau Laurrence, dat pakkende reclame op z’n Frans biedt. Laurrence schrijft Franse (web)teksten en hertalingen, en houdt zich bezig met content marketing, nieuwsbrieven, social media en community management. Binnenkort start zij een nieuw bedrijf, Baguette & Van Tulpen, dat door een grotere diversiteit aan expertises Nederlandse ondernemers wil helpen succesvol te worden op de Franstalige markt.